مفهوم قانون، هربرت هارت، ترجمۀ محمد راسخ، نشر نی، ۱۳۹۰، تهران، ۴۵۹ص، ۸۸۰۰ تومان

 هربرت هارت (۱۹۹۲-۱۹۰۷) در انگلستان متولد شد. وی در ۱۹۲۹ تحصیلات خود در آکسفورد را به پایان رساند و تا سال ۱۹۴۰ به عنوان وکیل به فعالیت پرداخت. بعد از جنگ جهانی دوم وکالت را رها کرد و به تدریس در آکسفورد پرداخت و در سال ۱۹۶۹ بازنشسته شد. وی از تاثیرگذارترین متفکرین سده‌ی بیستم در حوزه‌ی فلسفه حقوق بوده است. هارت با به کارگیری ابزارهای فلسفه تحلیلی و فلسفه زبان، به برقراری ارتباط میان مسائل فلسفه حقوق پرداخته است و در این زمینه از فیلسوفان سلف خود نظیر ویتگنشتاین، آستین و بنتام تاثیر پذیرفته است. از جمله آثار او می‌توان به «در باب حق و مسئولیت»، «علّیت در حقوق»، «آزادی، اخلاق، قانون»، «مجازات و مسئولیت»، «مقالاتی درباره بنتام» و «مقالاتی در باب فلسفه حقوق و فلسفه» اشاره کرد.

مفهوم قانون،  کتابی در فلسفه‌ی تحلیلی حقوق است که بنا به بیان نویسنده‌، «در پی تبیین چارچوب کلی اندیشه‌ی حقوقی است» که مبتنی بر فلسفه‌ی زبان رایج در دوره معاصر او می‌باشد.  با توجه به اینکه این کتاب در برهه‌ای از زمان نگاشته شد که در پی سوء استفاده‌های گسترده دولت‌های توتالیتر از شکل‌گرایی مطلق در عرصه حقوق نتایجی ناخوشایند در جوامع انسانی به بار آمده بود و به تجدید حیات حقوق طبیعی در ترسیم حدود اخلاقی و طبیعی در پایبندی به قانون انجامیده بود، شاید بتوان آن را اثری در راستای طرح «نظریه‌ی اثبات‌گرایی جدید» از سوی هارت دانست که به دنبال ارائه تحلیلی از قانون در کنار تبیین نسبت آن با حوز‌ه‌های نزدیک به آن نظیر اخلاق و عدالت و نیز طبیعت بوده است. از همین رو است که این کتاب را مهم‌ترین نگاشته‌ی وی دانسته‌اند.

در این کتاب هارت ابتدا به نقد نظریه فرمان جان آستین می‌پردازد که مطابق آن، قانون به فرمان شخصی حاکم که پشت به تهدید به مجازات در صورت نافرمانی دارد، فروکاسته می‌شود. وی پس از این با تمایز قائل شدن میان قواعد اولی و ثانوی (منظور از قواعد اولی قواعدی است که تابعان حقوقی را مستقیما خطاب قرار می‌دهند)، قانون را امری حاصل از اتحاد این دو نوع از قواعد معرفی می‌نماید. با این حال وی این قواعد را دارای بافتی باز می‌داند که قضات را از قانونگذاری موردی ناگزیر می‌کند.....